//
FA
EN AR

آزمایشات قبل از بارداری

  • خانه
  • /
  • آزمایشات قبل از بارداری

آزمایشات قبل از بارداری

Blood group RH ABO, Rh, Du

گروه های خونی بر اساس انواع نشانه‌ها (معمولاً از جنس کربوهیدرات یا پروتئین) یا آنتی‌ژن‌های موجود بر سطح گلبول‌های قرمز خون (Red blood cells, RBCs) دسته‌بندی می‌شوند. چند نمونه از مهم‌ترین انواع این نشانه‌ها، آنتی‌ژن A ، آنتی‌ژن B و آنتی ژن‌های Rh هستند . در آزمایش تشخیص گروه خونی حضور یا عدم حضور این آنتی‌ژن‌ها بر سطح گلبول‌های قرمز هر فرد بررسی می‌شود. افرادی که دارای آنتی‌ژن A هستند دارای گروه خونی A، کسانی که دارای آنتی‌ژن B هستند دارای گروه خونی B، افراد دارای هر دو آنتی‌ژن A و B دارای گروه خونی AB و در نهایت فرد فاقد هر دو آنتی‌ژن، دارای گروه خونی O است. همچنین در ارتباط با آنتی ژن Rh، افرادی که در سطح گلبول‌های قرمز خود دارای این آنتی ژن باشند Rh مثبت و در مقابل کسانی که فاقد این آنتی ژن بر سطح گلبول‌های قرمز خود هستند Rh منفی شناسایی می‌شوند.

به‌طور کلی بدن انسان در مقابل آنتی‌ژن‌های A و B که بر سطح گلبول‌های قرمز خود وجود ندارد، آنتی‌بادی تولید می‌کند. به‌طور مثال اگر فرد دارای گروه خونی A باشد (دارای آنتی‌ژن A)، بدن او آنتی‌بادی B تولید می‌کند و اگر فرد دارای گروه خونی B باشد (دارای آنتی‌ژن B)، بدن او قادر به تولید آنتی‌بادی A است.

نکته بسیار مهم این است که در صورت نیاز به دریافت خون یا اندامی از فرد دیگر، حتماً باید از گروه های خونی استفاده شود، که بدن فرد گیرنده علیه آن‌ها آنتی‌بادی تولید نکند. در غیر این صورت سلول‌های خونی دریافت شده توسط آنتی‌بادی‌های موجود در بدن شخص گیرنده تخریب می‌شود و فرد را با مشکلات و خطرات جدی روبرو می‌کند.

علاوه بر گروه های خونی، Rh فرد گیرنده و دهنده نیز باید بررسی شود. افرادی که دارای Rh مثبت هستند می‌توانند از افرادی با Rh منفی خون یا اندام دریافت کنند ولی عکس این حالت امکان‌پذیر نیست. این شرایط زمانی بسیار مهم و دارای اهمیت می باشد که مادری باردار با Rh منفی دارای جنینی با Rh مثبت است. در این حالت بدن مادر علیه آنتی ژن Rh جنین آنتی‌بادی تولید کرده و در صورت عبور این آنتی‌بادی‌ها از جفت، باعث آسیب شدید به جنین و نابودی گلبول‌های قرمز خونی او و ایجاد بیماری همولیتیک نوزادی (Hemolytic disease of the newborn) می‌شود.

در برخی از افراد به دلیل بروز جهش ژنتیکی، تعداد آنتی ژن های Rh موجود بر سطح گلبول‌های قرمز خون کاهش پیدا می‌کند که به این افراد، افرادی با Rh از نوع Du یا D ضعیف (Weak D) گفته می شود. کاهش تعداد آنتی ژن Rh در حدی است که با انجام تست های تعیین گروه خونی و Rh معمولی، فرد Rh منفی (منفی کاذب) معرفی می‌شود. در حالی که دارای Rh بوده و در واقع Rh مثبت است. با انجام آزمایش‌های تکمیلی می‌توان از وجود این اختلال آگاه شد.

فسفر Phosphorus (P)

فسفر یک ماده معدنی است که در ترکیب با سایر مواد، ترکیبات فسفات آلی و غیر آلی (فسفات معدنی) ایجاد می‌کند. هنگام صحبت در مورد آزمایش، اصطلاحات فسفر و فسفات معمولاً به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما در حقیقت چیزی که در خون اندازه‌گیری و تحت عنوان فسفر خون شناخته می‌شود، فسفات معدنی می باشد.
ترکیبات فسفات برای تولید انرژی، رشد استخوان‌ها، عملکرد عضلات و اعصاب حیاتی است. این ترکیبات همچنین به عنوان یک بافر نقش مهمی دارند و به حفظ تعادل اسید و باز بدن کمک می‌کنند.
بدن فسفر مورد نیاز خود را از طریق خوراکی‌هایی که مصرف می شود، دریافت می‌کند. فسفات در اغلب مواد غذایی یافت شده و به راحتی توسط دستگاه گوارش جذب می‌شود. بخش اعظم فسفات در بدن با کلسیم ترکیب می‌شود و در ساختار استخوان‌ها و دندان‌ها شرکت می‌کند. مقادیر کمتری از آن نیز در بافت عضله و عصب یافت می‌شود و در نهایت مقدار باقی مانده آن جذب سلول‌های بدن شده  و برای ذخیره انرژی استفاده می‌شوند.
به طور معمول، فقط حدود ۱ درصد از کل فسفات بدن در خون وجود دارد. طیف گسترده‌ای از غذاها مانند لوبیا، نخود، آجیل، غلات، محصولات لبنی، تخم مرغ، گوشت گاو، مرغ و ماهی حاوی مقادیر قابل توجهی فسفر هستند. بدن با تنظیم میزان جذب فسفر از روده و میزان دفع آن از طریق کلیه، سطح فسفات را در خون حفظ می‌کند. سطح فسفات تحت تأثیر هورمون پاراتیروئید (PTH) ، کلسیم و ویتامین D قرار دارد.
کمبود فسفر (هیپوفسفاتمی) ممکن است با سوء تغذیه، سو جذب مواد غذایی، عدم تعادل اسید و باز، افزایش کلسیم خون و اختلالات موثر بر عملکرد کلیه دیده شود.
افزایش سطح فسفر (هیپرفسفاتمی) ممکن است با افزایش مصرف ماده معدنی، پایین آمدن سطح کلسیم خون و اختلال عملکرد کلیه دیده شود.
افرادی که دچار کمبود خفیف تا متوسط فسفر هستند در اغلب موارد علائمی نشان نمی‌دهند. در شرایط شدید کمبود فسفر علائمی نظیر ضعف عضلانی و گیجی دیده می‌شود. در شرایطی که مقدار فسفر بیش از حد نرمال افزایش یابد ممکن است علائمی شبیه علائم کلسیم پایین مانند گرفتگی عضلات، گیجی و حتی تشنج مشاهده شود.
آزمایش فسفر اغلب به همراه سایر آزمایشات، مانند آزمایشات مربوط به کلسیم، هورمون پاراتیروئید (PTH) و  یا ویتامین D، برای کمک به تشخیص و یا نظارت بر درمان بیماری‌های مختلفی که باعث عدم تعادل کلسیم و فسفر می‌شوند، تجویز می‌گردد.
با وجود آنکه آزمایشات فسفر معمولاً بر روی نمونه‌های خون انجام می‌شود، در برخی موارد آزمایش P برای نمونه ادرار تصادفی یا ۲۴ ساعته نیز انجام می‌شود تا میزان دفع آن توسط کلیه‌ها کنترل شود.
 

کلسیم تام Calcium (Ca)

آزمایش calcium که به اختصار در برگه آزمایش CA نوشته می شود، سطح کلسیم خون را اندازه گیری می کند. حدود نیمی از کلسیم خون به پروتئین ها (عمدتاً آلبومین) متصل است. کلسیمی که به پروتئین ها متصل نمی باشد را کلسیم آزاد یا یونیزه می گویند. کلسیم را می توان در ادرار نیز اندازه گیری کرد.
همه سلول ها برای کار کردن به کلسیم نیاز دارند. کلسیم به ساخت استخوان ها و دندان های قوی کمک می کند. برای عملکرد مناسب قلب ضروری است و به انقباض عضلانی، سیگنال دهی عصبی و لخته شدن خون کمک می کند.
 

FSH

توسط غده هیپوفیز تولید می‌شود. وظیفه هورمون FSH، تحریک رشد تخمک در تخمدان‌ها و آماده و بالغ کردن تخمک‌ها برای باروری است. FSH باعث تنظیم دوره قائدگی در خانم‌‌ها می‌شود و تولید تخمک در تخمدان‌‌ها را تحریک می‌‌کند. این هورمون در روند تولید اسپرم نیز دخالت دارد.

 

 

LH

هورمون LH از غده هیپوفیز ترشح می‌شود و میزان آن قبل از تخمک گذاری افزایش می یابد. هورمون LH در تنظیم تخمک گذاری نقش زیادی دارد. هورمون LH در آزمایش خون به تنظیم چرخه قائدگی و تخمک گذاری کمک می‌کند. سطح هورمون LH در چرخه قاعدگی افزایش و کاهش پیدا می‌کند.

این هورمون در روند تولید اسپرم نیز دخالت دارد.

 

 

Estrogen

استروژن به تحریک و رشد فولیکول تخمک کمک می‌کند. همچنین، به بهبود و حفظ غشاء مخاطی موجود در رحم(اندومتر) کمک می‌کند.

Progesterone

پروژسترون، یک نوع هورمون استروئیدی است؛ این هورمون توسط جسم زرد در نیمه‌ دوم چرخه‌ی قائدگی و پس از تخمک‌گذاری تولید می‌شود. وظیفه‌ی هورمون پروژسترون، کمک به آماده سازی رحم برای دریافت رویان است. هنگامی که تخمک در حین تخمک گذاری از تخمدان آزاد می‌شود، جسم زرد، پروژسترون را به همراه مقادیر کمی استرادیول آزاد می‌کند. اگر تخمک بارور نشود، جسم زرد شکسته می‌شود، سطح پروژسترون کاهش پیدا می‌کند و یک چرخه قائدگی جدید آغاز می شود.

این هورمون در مردان در رشد و توسعه اسپرم نقش دارد، اما مقدار آن نسبت به زنان کمتر است.

 

 

T3 ، T4 ،TSH

غده تیروئید عنصر ید موجود در غذا را جذب و تبدیل به هورمون های بدن می کند که در جریان خون آزاد می شود. وقتی که این هورمون ها به سلول های بدن می رسند باعث تنظیم تمام عملکرد بدن مانند: ضربان قلب و افزایش سرعت هضم غذاها می شوند.

طبیعی بودن میزان هورمون های تیروئید در بدن بسیار مهم است. اگر سطح هورمون های بدن فرد کم باشد باعث می شود فرد به کم کاری تیروئید مبتلا شود و برعکس اگر سطح هورمون های تیروئید زیاد باشد باعث می شود فرد به پرکاری تیروئید مبتلا شود. هورمون محرک تیروئیدTSH از بخش قدامی غده هیپوفیز ترشح می شود. T4-T3 هورمون های تیروئیدی می باشند و از غده تیروئید ترشح می شوند و تحت تاثیر هورمون TSH قرار دارند. زمانی که سطح TSH بالا باشد و T3 و T4 در محدوده نرمال باشد، کم کاری تیروئید و زمانی که سطح TSH پایین باشد و T3 و T4 در محدوده نرمال باشد، پرکاری تیروئید تشخیص داده می شود. کم کاری تیروئید باعث افزایش کلسترول، اختلالات قلبی عروقی و کاهش توان ذهنی می شود. پرکاری تیروئید باعث مشکلات قلبی و فیبریلاسیون دهلیزی و پوکی استخوان می شود. آزمایش تیروئید در نوزادان برای بررسی اختلالات تیروئیدی انجام می شود.

BUN

آزمایش BUN یا آزمایش نیتروژن اوره خون همان‌طور که از نام آن مشخص است میزان نیتروژن اوره خون را اندازه‌گیری می‌کند. نیتروژن اوره یک ماده زائد است که در اثر تجزیه پروتئین‌های موجود در غذا ایجاد می‌شود. این ماده در کبد تشکیل می‌شود، از طریق خون به کلیه ‌ها می‌رود و سپس از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود. سطح نیتروژن اوره خون یکی از نشانگرهایی است که به پزشک در بررسی عملکرد کلیه‌ها کمک می‌کند. وجود مقدار کمی نیتروژن اوره در خون طبیعی است. اما اگر سطح آن بیش از حد بالا باشد، نشان‌دهنده اختلال عملکرد کلیه‌ها است. به عبارت دیگر، نشان می‌دهد که احتمالا بیماری یا شرایط خاصی روی سلامت کلیه ها تاثیر گذاشته است.

آزمایش نیتروژن اوره خون به تنهایی کمک چندانی به بررسی عملکرد کلیه‌ها نمی‌کند. اما وقتی همراه با کراتینین باشد، نتیجه دقیق تری حاصل خواهد شد. نسبت ایده‌آل BUN به کراتینین بین 10 به 1 و 20 به 1 است.

در صورت عملکرد صحیح یک کلیه میزان این هورمون نرمال می باشد، حتی اگر کلیه دیگر عملکرد خوبی نداشته باشد.

cr

آزمایش کراتینین خون بخشی از آزمایش عملکرد کلیه است که برای بررسی کارکرد کلیه‌ها جهت اندازه‌گیری میزان کراتینین موجود در خون تجویز می‌شود. کراتینین و اوره دو ماده زائد در جریان خون هستند که توسط کلیه‌ها دفع می‌شوند. بنابراین میزان و سطح آن‌ها نشانه عملکرد کلیه‌ها است.

 

 

CBC

آزمایش خون (آزمایش شمارش سلول‌های خون) یا CBC، به عنوان یک آزمایش چند بخشی، در جهت تعیین وضعیت سلامت عمومی فرد و با هدف غربالگری، تشخیص و یا نظارت بر انواع مختلف بیماری‌ها و شرایطی که بر سلول‌های خون اثر می‌گذارند، مانند کم خونی (آنمی)، عفونت، التهاب، مشکلات خون‌ریزی و سرطان انجام می‌شود. نتایج آزمایش CBC همچنین، برای نظارت بر پیشرفت بیماری و بررسی تاثیر روش‌های درمان و کنترل بیماری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. دیگر کاربرد این تست، نظارت بر روش‌های درمانی است که بر سلول‌های خون اثر منفی دارند، مانند شیمی درمانی یا پرتو درمانی

آزمایش کشت ادرارUrine Culture (U/C)

ادرار مایعی متشکل از آب و مواد زائد است که توسط کلیه‌ها تولید و از طریق مجاری ادراری از بدن دفع می‌شود. کشت ادرار آزمایشی است که به شناسایی باکتری‌ها و مخمرهای موجود در ادرار ، که ممکن است باعث عفونت مجاری ادراری (UTI) شوند، می‌پردازد.

کلیه‌ها، یک جفت اندام لوبیایی شکل هستند که در قسمت پایین کمر و پشت در سمت راست و چپ قرار دارند. این اندام مواد زائد را از خون فیلتر و در نتیجه ادرار را تولید می‌کند. ادرار از طریق لوله‌هایی به نام حالب (میزنای) از کلیه‌ها به مثانه منتقل می‌شود. سپس در مثانه به‌طور موقت ذخیره و پس از خالی شدن، از طریق مجرای ادرار دفع می‌شود. در ادرار به‌طور طبیعی مقادیر کمی از میکروب‌ها، مانند باکتری‌ها یا مخمرها، وجود دارند که از پوست به داخل دستگاه ادراری انتقال می‌یابد. در صورتی که عوامل میکروبی بتوانند در مجاری ادراری باقی بمانند و در آنجا رشد و تکثیر پیدا کنند، منجر به عفونت دستگاه ادراری خواهند شد.

بیشتر عفونت‌های ادراری بدون عارضه در نظر گرفته می‌شوند و به‌راحتی قابل درمان هستند. با این حال، اگر به درمان آن‌ها توجه نشود، ممکن است عفونت از مثانه و حالب به کلیه‌ها منتقل شود. عفونت کلیه خطرناک‌ است و می‌تواند به آسیب دائمی کلیه منجر شود. در برخی موارد، عفونت مجاری ادراری درمان نشده ممکن است به جریان خون گسترش یابد (سپتیسمی) و باعث سپسیس شود، که می‌تواند زندگی بیمار را تهدید کند.

زنان و دختران بیشتر از مردان و پسران به عفونت‌های ادراری مبتلا می‌شوند، حتی دختران ممکن است به عفونت ادراری مکرر مبتلا شوند. در مردان و پسران مبتلا به عفونت ادراری که توسط کشت ادرار تایید شده است، ممکن است آزمایش‌های تکمیلی در جهت رد وجود سنگ کلیه یا ناهنجاری جسمی که می‌تواند باعث عفونت شود، انجام شود.

Urine anlysis

آنالیز ادرار یک آزمایش متداول است که برای تجزیه و تحلیل محتوا و ترکیبات شیمیایی ادرار استفاده می‌شود. تست ادرار، یکی از مهم‌ترین تست‌هایی است که در ارزیابی سلامت بدن بخصوص کلیه‌ها و مجاری ادراری نقش بسزایی دارد. مجاری ادراری از کلیه‌ها، حالب، مثانه و مجرای ادرار تشکیل شده است. نقش اصلی مجاری ادراری، فیلتر کردن ضایعات و تنظیم میزان آب، الکترولیت‌ها، پروتئین‌ها، اسیدها و سایر مواد در بدن است. اگر هر یک از قسمت‌های آن آسیب ببیند، ترکیب شیمیایی یا حجم ادرار تغییر پیدا می‌کند. تفسیر آزمایش ادرار یک راه مستقیم برای ارزیابی این تغییرات محسوب می‌شود. تست آنالیز ادرار یک آزمایش ساده است که ادرار را از نظر فیزیکی، شیمیایی و میکروسکوپی بررسی می‌کند. وجود مشکل در هر یک از ارگان‌های بدن، بر روی ظاهر، غلظت، و محتوای ادرار تاثیر می‌گذارد. آزمايش كامل ادرار برای تشخيص و اثبات وجود بعضی از مواد و سلول‌ها از جمله قند، پروتئين، خون، گلبول‌ سفيد و گلبول‌های قرمز انجام می‌شود.

ویتامین دی:

آزمایش ویتامین D بهترین روشی است که می‌توان با استفاده از نتایج آن به طور دقیق متوجه سطح این ویتامین در بدن شوید. ویتامین دی، ویتامینی محلول در چربی است که نقش مهمی در عملکرد سیستم‌های مختلف بدن دارد. افرادی که دچار کمبود این ویتامین هستند بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به ناراحتی‌های قلبی قرار دارند. این ویتامین در باروری زنان و بارداری سالم نقش مهمی را ایفاء می‌‌کند.

در بدن انسان ۷ نوع ویتامین دی وجود دارد که از بین آن‌ها ویتامین D2 و D3 از همه مهم‌تر هستند. مهم‌ترین منبع برای ایجاد دو ویتامین مذکور در بدن، نور خورشید است. با تابش نور خورشید بر سطح پوست بخشی از انرژی آن در بدن به ویتامین دی تبدیل می‌شود. این ویتامین پس از ورود به کبد و کلیه‌ها در اختیار اندام‌های مختلف بدن قرار می‌گیرد. خانم‌های باردار با مصرف ویتامین دی می‌توانند تقویت عضلات فرزندان خود را تضمین کنند.

ویتامین D که به عنوان ویتامین آفتاب نیز شناخته می شود، توسط بدن در پاسخ به قرار گرفتن پوست در معرض نور خورشید تولید می شود.

همچنین به طور طبیعی در برخی از غذاها، از جمله برخی از ماهی ها، روغن کبد ماهی، زرده تخم مرغ، لبنیات غنی شده و غلات وجود دارد.

در برگه آزمایش، ویتامین دی را با عبارت "25 OH Vitamin D3" یا "Vit D3-25OH" می‌توان مشاهده کرد.

Ferritin

آزمایش فریتین (Ferritin test) برای تعیین ظرفیت ذخیره آهن کل بدن و کمک به تشخیص کمبود آهن یا تجمع زیاد آهن درخواست داده می‌شود. این آزمایش اغلب به همراه دیگر آزمایش های آهن و ظرفیت اتصال آهن کل در جهت تعیین سطح ذخایر آهن خون بدن (کمبود آهن یا آهن اضافه بار) و تشخیص بیماری‌های آنمی فقر آهن، هموکروماتوزیس، بیماری های کبدی، بیماری‌های التهابی و حتی سرطان انجام می‌شود.