به کمک عمل لاپاراسکوپی می توان رحم، لوله های فالوپ و تخمدان ها و به طور کلی لگن و شکم را با دقت بالا بررسی کرد.

 لاپاراسکوپی به دو صورت تشخیصی و درمانی انجام می شود و معمولاً با عوارض کمتر و زمان بهبودی کوتاه‌تر همراه است. این عمل می تواند جایگزین ایمن تری در مقابل عمل لاپاراتومی (جراحی باز) باشد.

 همه بیماری های زنان را نمی توان با لاپاراسکوپی درمان کرد. تومورها یا توده های بسیار بزرگ ممکن است نیاز به جراحی باز(لاپاراتومی) داشته باشند. درمان آندومتریوز گسترده به دلیل چسبندگی هایی که می تواند در روده ، مثانه، حالب ها و غیره ایجاد کند، بسیار دشوار است و باید از روش لاپاراتومی استفاده شود.

 در مواردی مانند جراحی قبلی شکم، آپاندیسیت، پارگی حاملگی خارج رحمی، پارگی کیست تخمدان یا بیماری التهابی لگن، بیماران چاق (BMI > 45) به دلیل خطر چسبندگی، ممکن است نتوان از روش لاپاراسکوپی استفاده کرد.

هیستروسکوپی (آندوسکوپی داخل رحمی) روشی است که برای بررسی وضعیت درونی رحم هم به صورت درمانی و هم به صورت تشخیصی کاربرد دارد.

این عمل با استفاده از یک هیستروسکوپ انجام می شود، که در انتهای آن یک تلسکوپ باریک به همراه نور و دوربین قرار دارد.

تصاویر به یک مانیتور فرستاده می شود تا پزشک متخصص بتواند داخل رحم را به طور کامل بررسی کند.

هیستروسکوپ از طریق واژن و دهانه رحم (ورودی به رحم) به رحم منتقل می شود، به این معنی که نیازی به انجام روش تهاجمی و عمل جراحی نمی باشد.

رزکتوسکوپ نام دستگاهی است که در عمل رزکتوسکوپی از آن استفاده می شود. این دستگاه نوعی آندوسکوپ است که در جراحی های رحم، پروستات، مثانه و یا مجرای ادراری استفاده می شود. رزکتوسکوپ در مردان از طریق مجرای ادرار وارد مثانه یا پروستات شده و در زنان از طریق واژن و دهانه رحم وارد رحم می شود . این ابزار تحت هدایت هیستروسکوپ و توسط جریان الکتریکی جهت برش، برداشتن یا از بین بردن بافت و کنترل خونریزی استفاده می شود. عمل رزکتوسکوپی در واقع عملکرد پیشرفته تری نسبت به عمل هیستروسکوپی (آندوسکوپی داخل رحمی) دارد. دستگاه رزکتوسکوپ دارای میکروسکوپی با زاویه دید گسترده است و امکان تجسم کامل را حین عمل به جراح میدهد. همچنین از حلقه سیمی متصل به آن نیز میتوان برای سوزاندن بافت هدف استفاده کرد. در اثر استفاده از این وسیله خونریزی محدود شده و نیازی به بخیه زدن نخواهد بود.

در این روش پزشک میدان دید گسترده تری دارد. سوزش ادرار، تورم، تغییر بافت و خونریزی در حین برش کمتر خواهد بود. رزکتوسکوپ باعث کاهش مدت زمان عمل ، افزایش سرعت بهبودی و کاهش هزینه ها نیز می شود.

روش درمان ناباروری با آی وی اف (IVF) دارای مراحل مختلفی است، که عمل تخمک کشی، یکی از مراحل آن می باشد. حدود دو هفته زمان لازم است تا تخمک هارا توسط داروهای هورمونی تحریک کرده و باعث بلوغ آن ها شد. این روند تا زمانی ادامه می یابد که قطر فولیکول های موجود در هر تخمدان به 17-19 میلی متر و در برخی موارد 16-22 میلی متر برسد.

IVF زمانی انجام می‌شود که کیفیت اسپرم ها طبیعی باشند. اگر مشکلاتی در کیفیت اسپرم مانند تحرک کم اسپرم یا تعداد کم آن وجود داشته باشد، می‌توان به جای آن از روشی به نام تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) یا میکرواینجکشن استفاده کرد، که یکی از روش‌های مؤثر لقاح آزمایشگاهی در درمان زوجین نابارور است. در این روش در محیط آزمایشگاه، اسپرم با کیفیت و قابل بارور با ابزارهای ویژه ای به صورت مستقیم به داخل سیتوپلاسم تخمک تزریق می‌شود.

انتقال جنین در واقع آخرین مرحله در فرآیند IVF است که در آن جنین تشکیل شده در آزمایشگاه، به رحم زن انتقال داده می شود. بعد از انجام تخمک کشی، اگر پزشک تصمیم به انجام انتقال Fresh (تازه) داشته باشد، انتقال جنین سه روز بعد از تخمک کشی(جنین سه روزه) و یا پنج روز بعد از تخمک کشی (جنین پنج روزه) انجام می شود. اما در صورت فریز شدن جنین، بیمار بعد از تخمک کشی مرخص می شود و در زمان دیگری جهت انتقال مراجعه می کند. جنین ها را می توان به مدت چندین سال در مکان مناسب و مخصوص نگه داری کرد.

قبل از انتقال، جنین های منجمد ابتدا ذوب می شوند و سپس به عنوان یک جنین معمولی و تازه به رحم زن منتقل می شوند. بسته به تعداد و کیفیت جنین ها، پزشک تاریخ انتقال شما را تعیین می‌کند. در این مرحله، دو گزینه امکان پذیر است :

لقاح داخل رحمی (IUI) نوعی لقاح مصنوعی برای درمان ناباروری می باشد. در این روش نمونه اسپرم از مرد گرفته شده و در آزمایشگاه اسپرم های مناسب انتخاب شده و سپس شسته و غلیظ می شوند. اسپرم‌هایی که شسته و غلیظ شده‌اند دقیقاً در زمانی که تخمدان یک یا چند تخمک را برای لقاح آزاد می‌کند، در رحم قرار می‌گیرند. این فرآیند موجب افزایش احتمال تماس تخمک با اسپرم در محیط رحم شده و احتمال بارداری را بالا می برد. نتیجه مورد انتظار IUI این است که اسپرم به داخل لوله فالوپ شنا کند و تخمک منتظر را بارور کند و در نتیجه حاملگی اتفاق بیافتد. IUI روش بسیار ساده ای است که امروزه کاربرد بسیار گسترده ای در درمان ناباروری پیدا کرده است.

دهانه رحم به طور طبیعی تعداد اسپرم هایی که وارد رحم می شوند را محدود می کند. این بدان معنی است که در واقع تنها درصد کمی از اسپرم ها در انزال راه خود را به لوله های فالوپ باز می‌کنند. در IUI اسپرم در زمان تخمک گذاری در رحم زن قرار داده می شود. این عمل باعث می شود مسیر عبور لوله های فالوپ بسیار کوتاه تر شود و اسپرم های بیشتری با تخمک روبرو شوند.

واریکوسل، اتساع و پیچ خوردگی سیاهرگ‌های بالای بیضه می‌باشد. زمانی که فردی مبتلا به واریکوسل در ناحیه اسکروتوم (Scrotum) یا کیسه بیضه می‌شود، دریچه وریدی او عملکرد خود را از دست می‌دهد و گردش خون او به سمت بالا به طرف قلب متوقف و خون در آن ناحیه جمع می‌شود. بیماری واریکوسل توسط متخصص اورولوژی(کلیه و مجاری ادراری تناسلی ) بررسی می شود.

یکی از روش های جلوگیری از باروری مردان ، عمل وازکتومی می باشد. این عمل قابل برگشت بوده و در صورتی که فرد بخواهد دوباره بارور شود عملی به نام برگشت وازکتومی و یا وازووازستومی انجام می دهد.

حدود ۳۰ درصد از مشکلات ناباروری زوج ‌ها را ناباروری مردان تشکیل می‌دهد، که شایع‌ترین علت آن آزواسپرمی (نبود اسپرم) می‌باشد.

نمونه برداری از بیضه شامل برداشت قسمت کوچکی از بیضه و یا برداشت مستقیم اسپرم از اپیدیدیم و بیضه می باشد، که به منظور بررسی فرآیند تولید اسپرم می باشد. فرآیند تولید اسپرم در لوله های منی ساز در بیضه مردان انجام می گیرد. در داخل لوله های منی ساز سلول های زایایی وجود دارند، که این سلول های زایا در طی ۶۴ روز و پس از ۱۶ مرحله به اسپرم های بالغ تبدیل می شوند.

نمونه گیری را می‌توان از یک بیضه و یا از هر دو بیضه انجام داد. در ابتدا نمونه از یک بیضه گرفته می شود و پس از بررسی پزشک جنین شناس، در صورت نیاز از بیضه دیگر نیز نمونه گرفته خواهد شد.