آزمایش BUN یا آزمایش نیتروژن اوره خون همان‌طور که از نام آن مشخص است میزان نیتروژن اوره خون را اندازه‌گیری می‌کند. نیتروژن اوره یک ماده زائد است که در اثر تجزیه پروتئین‌های موجود در غذا ایجاد می‌شود. این ماده در کبد تشکیل می‌شود، از طریق خون به کلیه ‌ها می‌رود و سپس از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود. سطح نیتروژن اوره خون یکی از نشانگرهایی است که به پزشک در بررسی عملکرد کلیه‌ها کمک می‌کند. وجود مقدار کمی نیتروژن اوره در خون طبیعی است. اما اگر سطح آن بیش از حد بالا باشد، نشان‌دهنده اختلال عملکرد کلیه‌ها است. به عبارت دیگر، نشان می‌دهد که احتمالا بیماری یا شرایط خاصی روی سلامت کلیه ها تاثیر گذاشته است.

آزمایش نیتروژن اوره خون به تنهایی کمک چندانی به بررسی عملکرد کلیه‌ها نمی‌کند. اما وقتی همراه با کراتینین باشد، نتیجه دقیق تری حاصل خواهد شد. نسبت ایده‌آل BUN به کراتینین بین 10 به 1 و 20 به 1 است.

در صورت عملکرد صحیح یک کلیه میزان این هورمون نرمال می باشد، حتی اگر کلیه دیگر عملکرد خوبی نداشته باشد.

• نمونه خون
• نمونه ادرار

 معمولاً قبل از انجام این تست نیاز به رعایت شرایط خاصی از جمله ناشتایی نیست. پزشک ممکن است راهنمایی خاصی به بیمار ارائه دهد مثلا 24 ساعت قبل از انجام این آزمایش از خوردن گوشت پرهیز کند زیرا ممکن است موجب افزایش موقت BUN شود.

 برای انجام آزمایش BUN خون در آزمایشگاه، خونگیری از ورید بازویی انجام می شود. قبل از نمونه گیری، فرد مراجعه کننده باید داروهایی که مصرف می کند به همراه آخرین زمان مصرف دارو را به اطلاع پرسنل نمونه گیر در آزمایشگاه برساند.

علت انجام آزمایش:

آزمایش BUN برای تشخیص عملکرد کلیه‌ها، آسیب کبدی، انسداد مجاری ادراری، دیابت مزمن، نارسایی احتقانی قلب یا خونریزی دستگاه گوارش نیز انجام می‌شود.

• تکرر ادرار
• ادرار کف‌آلود
• مشاهده خون در ادرار
• خستگی
• از دست دادن اشتها
• تورم، به ویژه در دست‌ها و پاها

• زرد شدن پوست و سفیدی چشم
• دردهای شکمی
• بی‌اشتهایی
• کاهش وزن ناخواسته
• خارش پوست
• تغییر رنگ ادرار یا مدفوع
• حالت تهوع یا استفراغ

افزایش BUN می‌تواند به دلیل بیماری کلیوی اتفاق بیفتد؛ اما حتی اگر کلیه‌های به درستی کار نکنند، ممکن است عوامل زیر سطح BUN را بالا ببرند:

• پیروی از رژیم غذایی پرپروتئین
• کم آبی بدن
• افزایش سن )سطح BUN در شیرخواران و کودکان کمتر است(
• بعضی از داروها، مثل کاربامازپین، متوترکسات و تتراسایکلین
• سوختگی
• انسداد در سیستم ادراری که از دفع ادرار جلوگیری می‌کند.
• استرس
• حمله قلبی
• خونریزی دستگاه گوارش

کاهش BUN شایع نیست. با این حال، عوامل زیر ممکن است روی نیتروژن اوره خون تاثیر گذاشته و سطح آن را کاهش دهند:

• سوء تغذیه
• کمبود پروتئین در رژیم غذایی
• وجود آب بیش از حد در بدن
• بیماری کبدی

با شروع بارداری بدلیل تغییراتی که در بدن ایجاد می‌شود، کلیه‌ها بیش از گذشته به تصفیه خون می‌پردازند، بنابراین می‌توان گفت پایین بودن اوره خون در بارداری جای نگرانی ندارد.

برای آزمایش BUN در بارداری تنها به نمونه خون نیاز است که از ورید بازویی گرفته خواهد شد. کمبود اوره در باردای نمی‌تواند برای سلامتی مادر و جنین تهدیدی باشد.

زنان بزرگسال: 6 تا 21 میلی گرم در دسی لیتر