سونوگرافی ترانس واژینال(سونوگرافی داخلی) برای بررسی رحم، تخمدان ها، لوله ها، دهانه رحم و ناحیه لگن زنان استفاده می شود. سونوگرافی واژینال از طریق واژن انجام می گیرد.

برای انجام سونوگرافی ترانس واژینال باید با زانوهای خمیده به پشت روی تخت قرار گرفت. پزشک پروب دستگاه را وارد واژن می کند. در ابتدا امکان دارد کمی آزاردهنده باشد اما آسیبی به بدن ایجاد نخواهد کرد. جهت حفاظت و آسیب نرساندن به بیمار و رعایت بهداشت، پروب با کاندوم و ژل پوشیده شده است. دستگاه سونوگرافی امواج صوتی را منتقل می کند و بازتاب امواج را ضبط می کند. دستگاه اولتراسوند تصویری از قسمت های مختلف بدن ضبط می کند و تصویر بر روی دستگاه نمایش داده می شود. پزشک به آرامی پروب را به اطراف حرکت می دهد تا اندام های لگنی را به طور کامل ارزیابی کند.

علل انجام سونوگرافی ترنس واژینال عبارتند از:

• معاینه موارد غیرطبیعی لگن یا شکم
• سرطان دستگاه تناسلی
• خونریزی غیر قابل توضیح واژن
• مشکلات قائدگی
• درد لگن
• بررسی مشکلات ناباروری
• حاملگی خارج رحمی (وقتی جنین در خارج از رحم و در لوله‌های فالوپ رشد می کند.)
• ناباروری
• بررسی کیست یا فیبروم رحمی
• تأیید قرارگیری IUD در محل مناسب

علل تجویز سونوگرافی ترانس واژینال در طول حاملگی(قبل از 16 هفتگی) عبارتند از:

• کنترل ضربان قلب جنین
• بررسی دهانه رحم از جهت هرگونه تغییری که بتواند به عوارضی مانند سقط جنین یا زایمان زودرس منجر شود.
• بررسی جفت از جهت وجود ناهنجاری‌ها
• شناسایی منبع خونریزی غیرطبیعی
• تشخیص احتمالی سقط جنین
• تأیید بارداری
• بررسی طول دهانه ی رحم (سرویکس)
• یکی از شایع ترین مشکلات زنان باردار، سقط در 3 ماهه اول بارداری می باشد. این سقط ها معمولا باعث خونریزی واژینال و باقی ماندن مقداری از محصولات حاملگی در رحم می شوند. این سونوگرافی برای بررسی این دسته از زنان می تواند بسیار مفید باشد. این سونوگرافی به جنین و مادر هیچگونه آسیبی نمی رساند چرا که برای انجام آن هیچ اشعه ای وارد بدن نمی شود و به طور کامل از امواج صوتی استفاده می شود. این یکی از مزیت های مهم سونوگرافی ترنس واژینال به حساب می آید.

با توجه به دستور پزشک و دلایل سونوگرافی، ممکن است نیاز باشد مثانه به طور کامل خالی و یا نیمه پر باشد. مثانه ی پر تصویر واضح‌تری از اندام‌های لگن را ایجاد می کند.

در صورت خونریزی، باید قبل از سونوگرافی تامپون و یا پد بهداشتی از واژن خارج شود.

زمان انجام سونوگرافی بستگی به علت مراجعه به پزشک دارد. بهترین زمان برای سونوگرافی ترانس واژینال زمانی است که پوشش داخلی رحم در نازک ترین حالت است یعنی به طور تقریبی در روز های 4 تا 9 سیکل ماهانه بهترین زمان سونوگرافی واژینال خواهد بود.

توجه شود که سونوگرافی در روش های کمک باروری در زمان های مخصوصی که پزشک تعیین می کند، انجام می شود. اولین سونو باید در روز دوم یا سوم قائدگی انجام شود و بعد از شروع شدن داروهای هورمونی، زمان سونو بعدی توسط پزشک اطلاع داده می شود.

این روش سونوگرافی بسیار ایمن بوده و در صورت همکاری با پزشک درد و ناراحتی ایجاد نخواهد کرد.

از آنجایی که در سونوگرافی ترانس واژینال، از اشعه استفاده نمی‌شود، یک روش امن و بی خطر است و حتی در دوران بارداری برای مادر و جنین خطری ندارد. در حین انجام کار ممکن است کمی احساس ناراحتی و درد ایجاد شود و در بعضی از موارد ممکن است مقداری لکه بینی ایجاد شود.