ادرار مایعی متشکل از آب و مواد زائد است که توسط کلیه‌ها تولید و از طریق مجاری ادراری از بدن دفع می‌شود. کشت ادرار آزمایشی است که به شناسایی باکتری‌ها و مخمرهای موجود در ادرار ، که ممکن است باعث عفونت مجاری ادراری (UTI) شوند، می‌پردازد.

کلیه‌ها، یک جفت اندام لوبیایی شکل هستند که در قسمت پایین کمر و پشت در سمت راست و چپ قرار دارند. این اندام مواد زائد را از خون فیلتر و در نتیجه ادرار را تولید می‌کند. ادرار از طریق لوله‌هایی به نام حالب (میزنای) از کلیه‌ها به مثانه منتقل می‌شود. سپس در مثانه به‌طور موقت ذخیره و پس از خالی شدن، از طریق مجرای ادرار دفع می‌شود. در ادرار به‌طور طبیعی مقادیر کمی از میکروب‌ها، مانند باکتری‌ها یا مخمرها، وجود دارند که از پوست به داخل دستگاه ادراری انتقال می‌یابد. در صورتی که عوامل میکروبی بتوانند در مجاری ادراری باقی بمانند و در آنجا رشد و تکثیر پیدا کنند، منجر به عفونت دستگاه ادراری خواهند شد.

بیشتر عفونت‌های ادراری بدون عارضه در نظر گرفته می‌شوند و به‌راحتی قابل درمان هستند. با این حال، اگر به درمان آن‌ها توجه نشود، ممکن است عفونت از مثانه و حالب به کلیه‌ها منتقل شود. عفونت کلیه خطرناک‌ است و می‌تواند به آسیب دائمی کلیه منجر شود. در برخی موارد، عفونت مجاری ادراری درمان نشده ممکن است به جریان خون گسترش یابد (سپتیسمی) و باعث سپسیس شود، که می‌تواند زندگی بیمار را تهدید کند.

زنان و دختران بیشتر از مردان و پسران به عفونت‌های ادراری مبتلا می‌شوند، حتی دختران ممکن است به عفونت ادراری مکرر مبتلا شوند. در مردان و پسران مبتلا به عفونت ادراری که توسط کشت ادرار تایید شده است، ممکن است آزمایش‌های تکمیلی در جهت رد وجود سنگ کلیه یا ناهنجاری جسمی که می‌تواند باعث عفونت شود، انجام شود.

به‌طور کلی آمادگی خاصی برای آزمایش کشت ادرار لازم نیست، اما بسته به نوع کشت، ممکن است دستورالعمل‌های خاصی به فرد داده شود. به‌عنوان مثال:

•  در اغلب موارد اولین ادرار صبحگاهی، نمونه مناسبی برای کشت ادرار است.
•  در موارد آزمایش اورژانسی لازم است حداقل یک ساعت قبل از آزمایش، ادراری دفع نشده باشد یا ۱۵-۲۰ دقیقه قبل از جمع‌آوری نمونه، یک لیوان آب مصرف کرده تا حجم ادرار کافی برای دفع ایجاد شود.
•  افرادی که از آنتی‌بیوتیک استفاده می‌کنند در مورد قطع یا ادامه آن قبل از آزمایش کشت ادرار لازم است حتماً با پزشک خود مشورت کنند زیرا مصرف آنتی‌بیوتیک ممکن است بر نتایج این آزمایش تاثیر بگذارد.

نکته: قبل از جمع‌آوری نمونه ادرار برای جلوگیری از آلوده شدن ادرار با میکروب‌های سطح پوست، ابتدا باید ناحیه تناسلی با آب و صابون یا پنبه الکل تمیز شود.

•  بهترین نمونه جهت آزمایش کشت ادرار بخش میانی اولین ادرار صبحگاهی است.
• ممکن است نمونه ادرار از طریق سوند ادرار (کاتتر ادراری) جمع‌آوری شود.
•  در موارد معدودی نیز با استفاده از سوزن نمونه ادرار به طور مستقیم از مثانه جمع‌آوری می‌شود.
•  در نوزادان، ممکن است یک کیسه به ناحیه تناسلی متصل و ادرار تولید شده در آن جمع‌آوری شود.

آزمایش کشت ادرار، همراه با نتایج حاصل از آنالیز ادرار، برای تشخیص عفونت‌های مجاری ادراری (Urinary tract infection, UTI)، مثانه (Cystitis)، کلیه (Nephritis) و پروستات (Prostatit) و شناسایی باکتری‌ها یا قارچ‌های ایجاد‌کننده عفونت انجام می‌شود. در مواردی که کشت ادرار مثبت شود، ممکن است آزمایش حساسیت آنتی‌بیوتیکی (آنتی‌بیوگرام) نیز مورد بررسی قرار گیرد تا مشخص شود کدام آنتی‌بیوتیک‌ها از رشد میکروب عامل عفونت جلوگیری می‌کنند. نتایج آنتی‌بیوگرام به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دهد که کدام داروها در درمان عفونت دستگاه ادراری موثرتر هستند.

از کشت ادرار برای غربالگری باکتریوری (Bacteriuria) بدون علامت در زنان باردار استفاده می‌شود، بیماری که در آن مقدار قابل توجهی باکتری در ادرار است اما علائمی ایجاد نمی‌کند. حدود ۲ تا ۱۰ درصد از زنان باردار مبتلا به این بیماری هستند که می‌تواند منجر به عفونت جدی کلیه و همچنین افزایش خطر زایمان زودرس و وزن کم نوزاد در هنگام تولد شود.

آزمایش کشت ادرار در زمانی که فرد نشانه‌های عفونت مجاری ادراری (UTI) را نشان می‌دهد یا بر اساس نتایج آزمایش آنالیز ادرار به نظر می‌رسد دچار UTI است، درخواست می‌شود.

• تکرر شدید ادرار، حتی زمانی که تازه مثانه‌ خالی شده است .
• درد یا احساس سوزش هنگام دفع ادرار
• ادرار کدر و بد بو
• درد پایین کمر
• احساس فشار در پایین شکم
• مشاهده مقدار کمی خون در ادرار
• در مواردی که عفونت دستگاه ادراری شدیدتر است یا به کلیه‌ها سرایت کرده باشد، علائم شدیدتری مشاهده می‌شود، همچون:
• درد پهلو
• تب شدید
• لرز
• حالت تهوع
• استفراغ
• تست کشت ادرار در اوایل بارداری (مثلاً در سه ماهه دوم بارداری) یا قبل از تولد نوزاد، در زنان بارداری که هیچ یک از علائم عفونت دستگاه ادراری (UTI) را ندارند نیز توصیه می‌شود.