آزمایش آنتی بادی هپاتیت سی یا HCV Ab در جهت غربالگری افراد آلوده و تشخیص عفونت ویروس هپاتیت C انجام می‌شود. این آزمایش همچنین برای راهنمایی و نظارت بر درمان عفونت این ویروس نیز درخواست داده می‌شود.

چه چیزهای در این تست بررسی میشوند؟

HCV باعث عفونت کبد و در نتیجه التهاب و آسیب کبدی می‌شود. هپاتیت C یکی از پنج ویروس خانواده هپاتیت است که تاکنون شناسایی شده است و به عنوان مهمترین عوامل هپاتیت ویروسی شناخته می‌شود. آزمایش‌های هپاتیت سی گروهی از آزمایش‌هایی است که برای تشخیص عفونت هپاتیت C و هدایت و نظارت بر درمان انجام می‌شود.

آزمایش‌های هپاتیت C شامل موارد زیر است:

- آزمایش HCV Ab با شناسایی آنتی بادی‌های تولید شده در پاسخ به ویروس HCV در خون، به تشخیص عفونت HCV فعال یا آلودگی به آن در گذشته کمک می‌کند.

- تست RNA هپاتیت C برای تشخیص و اندازه‌گیری RNA ویروس در خون انجام می‌شود.

- آزمایش ژنوتیپ HCV در واقع نوع ویروس هپاتیت C را بطور اختصاصی تعیین می‌کند. این اطلاعات در تصمیم‌گیری بهترین روش درمان مفید می‌باشد.

راه انتقال

ویروس هپاتیت C از طریق خون و مایعات بدن فرد آلوده به ویروس انتقال پیدا می‌کند. راه‌های انتقال آن عبارتند از:

استفاده از وسایل شخصی فرد آلوده که ممکن است با خون او تماس داشته باشند، مانند تیغ و مسواک،

رابطه جنسی محافظت نشده با فرد آلوده، تماس با سوزن استفاده شده برای بیماران HCV،خالکوبی غیرقانونی و آلوده ،از مادر به کودک در دوران بارداری و در حین زایمان (با احتمال کمتر).

در حال حاضر، هیچ واکسنی برای جلوگیری از هپاتیت C وجود ندارد.

در صورت تشخیص هپاتیت، پزشک ممکن است یک درمان ضد ویروسی برای بهبود عفونت توصیه کند و یا بیمار را به یک پزشک متخصص بیماری‌های کبد یا بیماری‌های عفونی معرفی نماید. آزمایش HCV RNA ممکن است قبل از شروع درمان به منظور اطمینان از آلودگی فرد به ویروس و همچنین پس از شروع درمان به دلیل مقایسه پیشرفت درمان درخواست شود.

پزشک ممکن است برای بیمارانی که علائم هپاتیت را نشان می‌دهند یک آزمایش کامل کبد درخواست دهد. به منظور تشخیص آسیب کبد آزمایش‌هایی مانند ALT و AST، آلبومین، زمان پروترومبین و بیلی روبین نیز درخواست داده می‌شود. انواع آزمایش‌های ویروسی دیگر همچون هپاتیت A، هپاتیت B و HIV نیز همزمان با آزمایش آنتی بادی هپاتیت سی در جهت تعیین دقیق عامل عفونی بیمار انجام خواهند شد.

کبد عضوی حیاتی است که در سمت راست بدن و بالای شکم واقع شده است. این عضو بسیاری از عملکردهای اصلی بدن مانند فرآوری برخی از مواد غذایی، تولید صفرا برای هضم چربی‌ها، سنتز بسیاری از پروتئین‌های مهم، تنظیم لخته شدن خون و تجزیه مواد بالقوه سمی به مواد بی‌خطر را انجام می‌دهد. در موارد شدید التهاب کبد، عملکرد طبیعی کبد از بین رفته و یا مختل می‌شود که این ممکن است باعث تجمع مواد بالقوه سمی در کبد شود.

بیماری هپاتیت ناشی از التهاب کبد است و در اغلب موارد با بزرگ شدن کبد همراه است. غالباً هپاتیت در اثر عفونت با ویروس‌های خانواده هپاتیت مانند HBV ،HCV ،HAV ،HEV و HDV ایجاد می‌شود. با این وجود، التهاب کبد ممکن است در نتیجه قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، مصرف الکل، تجمع چربی در کبد، برخی بیماری‌های ارثی و خود ایمنی نیز اتفاق بیافتد.

هپاتیت B التهاب ناشی از عفونت کبدی است که توسط ویروس هپاتیت ب یا HBV ایجاد می‌شود. هپاتیت B می‌تواند به صورت حاد و شدید بروز کند و سپس در طی چند هفته تا چند ماه پس از تشخیص و درمان برطرف شود. در برخی موارد، فرد علائم خاصی نشان نمی‌دهد و عفونت HBV به حالت مزمن تبدیل می‌شود. در این شرایط عفونت هپاتیت B برای سالیان طولانی ادامه خواهد داشت و گاهی بعد از 20 سال که از آلودگی فرد می گذرد، علائم بروز پیدا می کنند. عفونت طولانی مدت HBV می‌تواند منجر به آسیب پیشرونده کبد، سیروز کبدی، سرطان کبد و در نهایت مرگ بیمار شود. از این رو در اغلب بسته‌های آزمایشی غربالگری و چکاپ، آزمایش تشخیص هپاتیت B گنجانده شده است.

عفونت حاد هپاتیت B کمتر از شش ماه طول می‌کشد. سیستم ایمنی بدن در اغلب موارد می‌تواند هپاتیت B حاد را از بدن پاک کند و فرد در طی چند ماه کاملاً بهبود یابد. اکثر افرادی که در بزرگسالی به هپاتیت B مبتلا می‌شوند دارای عفونت حاد هستند اما ممکن است به عفونت مزمن نیز تبدیل شود.

عفونت مزمن هپاتیت بیش از شش ماه طول می‌کشد، زیرا سیستم ایمنی فرد قادر به مقابله با ویروس و حذف آن از بدن نمی‌باشد.

عدم درمان به موقع هپاتیت ب می‌تواند منجر به عفونت طولانی مدت و مزمن شدن آن شود. در این شرایط ممکن است فرد در خطر عوارض جدی قرار گیرد، از جمله:

سیروز کبد: التهاب کبدی همراه با عفونت هپاتیت B می‌تواند منجر به آسیب گسترده کبد و سیروز شود، که ممکن است توانایی عملکرد کبد را مختل کند.

سرطان کبد: افراد مبتلا به عفونت مزمن هپاتیت B در خطر ابتلا به سرطان کبد هستند.

نارسایی کبدی: نارسایی حاد کبدی وضعیتی است که در آن عملکردهای حیاتی کبد از بین می‌رود. در صورت بروز این مشکل، پیوند کبد برای حفظ زندگی ضروری است.

علاوه بر این، افراد مبتلا به هپاتیت بی مزمن ممکن است به بیماری کلیوی یا التهاب رگ‌های خونی نیز مبتلا شوند.

ویروس هپاتیت B از طریق خون و مایعات بدن فرد آلوده سرایت پیدا می‌کند. راه‌های مختلفی که در انتقال HBV نقش دارند به شرح زیر می باشد:

تماس جنسی: رابطه جنسی محافظت نشده با فرد آلوده به این ویروس امکان ابتلا به هپاتیت B را افزایش می‌دهد. اگر خون، بزاق، مایع منی یا ترشحات واژن فرد آلوده وارد بدن شود، ویروس می‌تواند به راحتی منتقل شود.

استفاده از سوزن آلوده به HBV

تماس تصادفی با سوزن آلوده

زنان باردار آلوده به HBV (انتقال مادر به فرزند): مادران باردار آلوده به ویروس هپاتیت B می‌توانند ویروس را در هنگام زایمان به نوزاد خود منتقل کنند. با این حال، می‌توان نوزاد تازه متولد شده را واکسینه کرد تا بتوان در حد امکان از آلودگی او جلوگیری کرد.

خالکوبی و تاتو: به این منظور حتماً به مراکز معتبری که اصول بهداشتی را رعایت می‌کنند مراجعه شود. استفاده از سر سوزن‌های مشترک و ابزار ضد عفونی نشده یکی از روش‌های رایج انتقال هپاتیت B است.

از طریق واکسیناسیون می‌توان از ابتلا به عفونت HBV جلوگیری کرد. واکسن هپاتیت B معمولاً به صورت سه یا چهار تزریق در طی شش ماه انجام می‌شود.

در صورتی که فرد علامت بیماری را نشان ‌دهد و یا در خطر مواجهه با ویروس باشد، آزمایش آنتی ژن سطحی هپاتیت B یا HBs Ag انجام می‌شود. این آزمایش خون به منظور تعیین آلودگی فرد به ویروس هپاتیت B انجام می‌شود. در اغلب موارد نتایج این آزمایش به تنهایی کمک کننده نخواهد بود و انجام آزمایش‌های دیگر هپاتیت B مانند HBV IgM/IgG ،HBV core Ab و HBV DNA نیز ضروری است. علاوه بر موارد گفته شده، آزمایش‌های مربوط به ارزیابی عملکرد طبیعی کبد مانند ALT ، AST، بیلی روبین و غیره به همراه HBs Ag درخواست داده می‌شوند.

نتیجه مثبت آزمایش HBsAg به این معنی است که فرد به ویروس HBV آلوده است و می‌تواند ویروس را از طریق خون یا مایعات بدن به افراد دیگر منتقل کند.

ویروس نقص سیستم ایمنی (Human immunodeficiency virus, HIV)، منجر به بیماری ایدز یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی (Acquired immunodeficiency syndrome, AIDS) می‌شود. تست‌های غربالگری HIV، آنتی‌ژن ویروس p24و یا آنتی بادی‌های اختصاصی HIV را که در پاسخ به عفونت در بدن فرد تولید می‌شود، شناسایی می‌کنند. در بعضی دیگر از آزمایش‌ها، آنتی‌بادی‌ ضد HIV در نمونه بزاق دهان شناسایی می‌شود. یک فرد آلوده به ویروس ایدز می تواند از طریق خون و مایعات بدن خود و یا سوزن و سرنگ‌های تزریقی عفونی، افراد دیگر را آلوده کند.

روش های مختلفی برای انجام آزمایش HIV وجود دارد. اولویت انجام هر یک از این روش‌ها به زمان آلوده شدن فرد بستگی دارد. پس از آلوده شدن فرد با HIV، ویروس به سرعت در بدن او تکثیر می یابد و ذرات ویروس در خون او قابل شناسایی می باشند. با این وجود، تولید آنتی بادی های اختصاصی ضد ویروس ایدز و رسیدن مقدار آنها به سطح قابل تشخیص در خون افراد آلوده تا چند هفته پس از آلودگی طول می کشد. بنابراین با توجه به مدت زمانی که از مواجهه فرد با عوامل پرخطر گذشته است، نوع آزمایش HIV مشخص می‌شود. این آزمایش ها در انواع مختلفی هستند.

۱- آزمایش p24 :آزمایش مربوط به بررسی وجود آنتی‌ژن‌های ویروس (P24) در نمونه خون فرد می‌باشد. با انجام این آزمایش تشخیص بیماری AIDS در مراحل ابتدایی بیماری امکان پذیر است. همچنین در موارد مشکوکی که احتمال تداخل نتایج تست های آنتی بادی و آنتی‌ژن وجود دارد، انجام این تست توصیه می شود.

۲-آزمایش: HIV Ab/Ag از طریق این آزمایش وجود آنتی ژن ویروس (p24) و آنتی بادی های اختصاصی HIV، بطور همزمان مورد بررسی قرار می گیرد. از این رو با کمک این آزمایش، احتمال تشخیص آلودگی فرد بیشتر است. با استفاده از روش HIV Ab/Ag تشخیص آلودگی فرد ۲ تا ۶ هفته پس از مواجهه با عوامل پرخطر امکان پذیر است.

۳- آزمایش: HIV IgM/IgG/IgA با کمک این تست، آنتی بادی های اختصاصی ویروس ایدز را در نمونه خون یا مایعات بدن می توان شناسایی کرد. این آزمایش در اغلب افراد، عفونت HIV را ۳ تا ۱۲ هفته پس از مواجهه با ویروس مشخص می‌کند.

۴- تست های خانگی: این تست ها با استفاده از نمونه بزاق دهان یا خون سر انگشت در منزل یا محل کار و توسط خود فرد قابل انجام هستند. نتایج این آزمایش ها در مدت زمان ۲۰ دقیقه مشخص می شود. اگرچه انجام این تست ها آسان و راحت و توسط خود فرد قابل انجام است، اما باید توجه داشت که حساسیت آنها کمتر از تست های آزمایشگاهی است . علاوه بر این، در صورتی که توسط افراد آموزش دیده انجام نگیرد، دقت پایینی دارند. بنابراین با انجام تست های خانگی این احتمال وجود دارد که تعدادی از افراد آلوده به ویروس HIV شناسایی نشوند و نتایج آنها بصورت منفی کاذب مشاهده شود. این افراد می توانند به راحتی ویروس ایدز را به افراد سالم انتقال دهند.

آزمایش VDRL یک آزمایش غربالگری خون است که برای تشخیص سیفلیس انجام می شود. سیفلیس یک بیماری مقاربتی است که در صورت عدم درمان می تواند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کند.

در این آزمایش مقدار آنتی بادی های تولید شده توسط بدن، در برابر باکتری های ترپونما پالیدوم (عامل بیماری سیفلیس) اندازه گیری می شود. نتایج آزمایش به پزشک کمک می کند تا بهترین درمان را انتخاب کند. سیفلیس با آنتی بیوتیک قابل درمان است.

سرخجه یا روبلا (Rubella) یک عفونت ویروسی مسری از گروه عفونت های TORCH ( T(توکسوپلاسموز)، O (دیگر عوامل)، R (روبلا)، C(سیتومگالوویروس) و H(هرپس سیمپلکس) است) که معمولاً خفیف است و با تب و بثورات پوستی تا ۲ الی ۳ روز مشخص می شود. این ویروس حدود سه روز طول می کشد و به عنوان “سرخک آلمانی” یا “سرخک سه روزه” نیز شناخته می شود. این ویروس از طریق هوا، از طریق تماس نزدیک یا در صورت سرفه یا عطسه به فرد منتقل می شود. ویروس سرخجه به طور کلی پوست و غدد لنفاوی را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث ایجاد بثورات صورتی مایل به قرمز می شود. بثورات از علائم اولیه سرخجه هستند و ابتدا روی صورت ظاهر می شوند و سپس به سایر قسمت های بدن سرایت می کنند.

اگر یک خانم باردار به سرخجه مبتلا شود، می تواند عفونت را از طریق جریان خون به جنین خود منتقل کند.

افراد تا آخر عمر از این بیماری مصون هستند، زیرا فقط یک بار مبتلا می شوند. هیچ درمانی برای سرخجه وجود ندارد که دوره عفونت را کوتاه کند . علائم سرخجه خود به خود بدون هیچ دارویی از بین می رود.

توکسوپلاسموز (Toxoplasmosis) عبارت است از یک عفونت انگلی ناشی از انگل توکسوپلاسما گوندی که در انسان‌ها و بسیاری از گونه‌های پستانداران و پرندگان ایجاد می‌شود. توکسوپلاسما گوندی یک انگل تک یاخته داخل سلولی اجباری می باشد که باعث عفونت های شدید در انسان و حیوانات اهلی می شود.

در طول چند هفته اول پس از قرار گرفتن در معرض بیماری، عفونت به طور معمول باعث ایجاد یک بیماری خفیف مانند آنفلوآنزا می‌شود. انگل به ندرت باعث هر گونه نشانه در افراد بزرگسال و سالم می‌شود در افرادی که سیستم ایمنی آنها طبیعی است، عفونت حاد ممکن است بدون علامت بوده و یا باعث لنفادنوپاتی شده و در مواردی نیز ممکن است با آسیب قابل توجه به ارگان ها همر اه باشد.

با این حال افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی بدن، مانند بیماران مبتلا به ایدز و یا زنان باردار، ممکن است به طور جدی بیمار شوند و گاهی اوقات حتی می‌تواند کشنده باشد.

این انگل می‌تواند باعث آنسفالیت (التهاب مغز) و بیماری‌های عصبی شود و می‌تواند قلب، کبد، گوش داخلی و چشم را تحت تأثیر قرار دهد.

سیتومگالوویروس (CMV) یک ویروس از خانواده هرپس است. تماس با مایعات بدن فرد آلوده باعث مبتلا شدن می شود. پس از عفونت اولیه، ویروس تا پایان عمر در بدن باقی می ماند. در بیشتر مواقع، ویروس غیرفعال می‌ماند. با این حال، در شرایط خاصی مانند استرس یا ضعف سیستم ایمنی می تواند دوباره فعال شود.

در افراد سالم، عفونت‌های CMV معمولاً باعث بیماری‌های خفیف و شبیه آنفولانزا می‌شوند یا اصلاً هیچ علامتی ندارند. اکثر افراد مبتلا به CMV حتی نمی دانند که به آن مبتلا هستند. اما CMV می تواند برای افرادی با سیستم ایمنی ضعیف به دلیل شرایطی مانند HIV یا سرطان خطرناک باشد. همچنین می تواند مشکلات قابل توجهی در نوزادان ایجاد کند. یک زن باردار مبتلا به عفونت CMV فعال می تواند ویروس را به جنین خود منتقل کند. CMV می تواند باعث ناشنوایی، مشکلات بینایی، ناتوانی های ذهنی و سایر اختلالات جدی در نوزادانی شود که قبل از تولد مبتلا شده اند.

آزمایش خون رایج ترین راه برای تشخیص CMV در بزرگسالان است.