TIBC
توضیحات
این تست در موارد شک به آنمی فقر آهن و همراه با اندازه گیری مقدار آهن سرم انجام می شود. این آزمایش مشخصا جهت بررسی سطح و عملکرد صحیح یا ناقص بودن عملکرد پروتئین ترانسفرین انجام میگیرد. به عبارت دیگر برای محاسبه میزان پروتئینهای متصلی که آهن را در خون حمل میکنند یعنی تعیین درصد ترانسفرین(Transferrin) و بقیه پروتئینهایی که در خون به آهن متصل هستند، به کار میرود. با انجام آزمایش TIBC میتوان همه پروتئینهای که در خون جهت اتصال به آهن آزاد وجود دارند را شمارش کرد. در خون میزان نرمالی از ترانسفرین وجود دارد که از میان این مقدار حدودا یک سوم آن جهت انتقال آهن در فعالیت هستند.
فریتین پروتئینی است که وظیفۀ ذخیرهسازی آهن در سلولهای بدن را دارد. در مقابل، ترانسفرین مسئول انتقال آهن در جریان خون است. آهن ذخیرهشده توسط فریتین بهصورت Fe (III) است و آهن منتقلشده توسط ترانسفرین بهصورت Fe (II) است.
شرایط آزمایش:
- بیمار باید ۱۲ ساعت ناشتا باشد( مصرف آب مجاز است) . نمونه ترجیحاً بین ساعت ۸ تا ۱۰ صبح و حداکثر قبل از ۱۲ ظهر گرفته شود(به علت تاثیرات ریتم شبانهروزی آهن و اینکه سطح آهن در عصر پایینتر است).
- ازمصرف داروها و مکمل های حاوی آهن ۲۴ ساعت قبل از نمونه گیری اجتناب گردد.
- نمونه میبایست قبل از اینکه بیمار آهن درمانی شود و یا تزریق خون داشته باشد، گرفته شود. در صورتیکه بیمار تزریق خون انجام داده باشد؛ میبایست چندین روز بعد آزمایش انجام شود.
نکات جانبی:
علت درخواست تست:
- کمک به تشخیص آنمی فقر آهن
- افتراق بین آنمی فقر آهن و آنمی مربوط به بیماری های مزمن
- بررسی پاسخ به درمان در زمان حاملگی و آنمی های فقر آهن
- کمک به تشخیص بیماری هایی که در آن ها متابولیسم و ذخیره آهن مختل شده است.
در صورتی که هریک از بیماریهای زمینهای درمان نشوند، ممکن است افراد در معرض خطر مشکلات جدیتری قرار می گیرند:
• بیماری کبد
• حمله قلبی
• نارسایی قلبی
• دیابت
• مشکلات استخوان
• مشکلات متابولیک
• اختلالات هورمونی
در چه شرایطی تست افزایش می یابد؟
- آنمی فقر آهن
- اواخر بارداری
- بیماری های حاد کبدی
- آیزن پلاس (قرص آهن)، استروژنها، فلورایدها، مینودکس، ضدبارداری های خوراکی، مسترانول می توانند میزان TIBC را افزایش دهند.
- کمخونی همولیتیک بیماری است که موجب مرگ پیش از موعد گلبولهای قرمز میشود.
- کمخونی گلبول داسی شکلی نوعی بیماری ارثی است که موجب تغییر شکل گلبولهای قرمز میشود.
علائم و نشانههای بالا بودن آهن عبارتاند از:
• احساس خستگی و ضعف
• مفاصل دردناک
• تغییر رنگ پوست به برنزه یا خاکستری
• درد شکم
• کاهش وزن ناگهانی
• کاهش میل جنسی
• ریزش مو
• ریتم نامنظم ضربان قلب
در موارد نادر سطح بالایی از آهن ممکن است به علت مصرف زیاد ویتامینها یا مکملهای آهن باشد.
در چه شرایطی تست کاهش می یابد؟
- آنمی بیماری های مزمن (در بیماران با عفونت های مزمن، بیماری های التهابی و بدخیمی ها و همچنین در حدود نیمی از بیماران بستری در بیمارستان مشاهده می گردد)
- آنمی همولیتیک
- آنمی سیدروبلاستیک
- انتقال خون های مکرر ( مانند بیماران تالاسمی ماژور)
- کاهش پروتئین
- سیروز
- بدخیمی ها
- کمبود آهن در رژیم غذایی، افزایش از دست دادن خون حین قاعدگی، بارداری، اهدای خون یا عفونت مزمن نیز از جمله این موارد می باشد.
- کورتیکوتروپین، کلرامفنیکل، کورتیزون، دکستران، تستوسترون می توانند میزان TIBC را کاهش دهند.
علائم و نشانههای کمبود آهن عبارتاند از:
• احساس ضعف و خستگی
• رنگپریدگی پوست
• افزایش دفعات عفونت
• احساس سرمای دائمی
• زبان متورم
• مشکل تمرکز در مدرسه یا محل کار
• تاخیر در رشد ذهنی کودکان
میزان نرمال:
میزان نرمال برای تست TIBC بین ۲۴۰ تا ۴۵۰ میکروگرم در هر دسی لیتر (mcg/dl) می باشد.
ظرفیت اتصال آهن کل (TIBC) بالای ۴۵۰ mcg/dl معمولاً به این معناست که آهن کمی در خون جریان دارد. ظرفیت اتصال به آهن کل زیر ۲۴۰ mcg/dl معمولاً به معنای این است که سطح آهن خون بالاست.