آزمایش فریتین (Ferritin test) برای تعیین ظرفیت ذخیره آهن کل بدن و کمک به تشخیص کمبود آهن یا تجمع زیاد آهن درخواست داده می‌شود. این آزمایش اغلب به همراه دیگر آزمایش های آهن و ظرفیت اتصال آهن کل در جهت تعیین سطح ذخایر آهن خون بدن (کمبود آهن یا آهن اضافه بار) و تشخیص بیماری‌های آنمی فقر آهن، هموکروماتوزیس، بیماری های کبدی، بیماری‌های التهابی و حتی سرطان انجام می‌شود.

آزمایش خون ساده می باشد.

برای انجام آزمایش فریتین ممکن است پزشک به فرد مراجعه کننده توصیه کند ناشتا باشد و ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از آزمایش چیزی به جز آب مصرف نشود.

 در صورت مصرف مکمل آهن لازم است قبل از انجام آزمایش در مورد مصرف یا قطع آن با پزشک مشورت شود .

هنگامی که نتیجه آزمایش شمارش کامل سلول های خون (CBC) نشان دهد که هموگلوبین و هماتوکریت فرد پایین است و گلبول های قرمز خون کوچک‌تر و کمرنگ‌تر از حد طبیعی (میکروسیت و هیپوکرومیک) هستند، تست فریتین همراه با سایر آزمایش های آهن درخواست داده می‌شود. زیرا این نتایج می‌توانند نشان دهنده کم خونی ناشی از کمبود آهن باشند؛ حتی در شرایطی که فرد علائم و نشانه‌های کم خونی را نشان ندهد.

در زمانی که پزشک علائم و نشانه‌های کم خونی فقر آهن را در فرد مشاهده کند این آزمایش به همراه سایر آزمایشات مربوط به آهن درخواست داده می‌شود. علائمی از قبیل:

• خستگی مزمن
•  خستگی
• ضعف
• سرگیجه
•  سردرد
•  رنگ پریدگی

در صورت مشکوک بودن پزشک به بالا بودن سطح آهن خون بدن، لازم است که سطح فریتین فرد تعیین شود. علائم و نشانه‌های این پدیده که در اثر تجمع آهن در خون و بافت‌ها رخ می‌دهد، در افراد مختلف متفاوت است و با گذشت زمان شدیدتر می‌شود. این علائم شامل:

• درد مفصل
• خستگی، ضعف
• کاهش وزن
• کمبود انرژی
• درد شکم
• از دست دادن میل جنسی
• آسیب به اعضای بدن مانند قلب و کبد

به منظور تایید وجود آهن بیش از حد ، سایر آزمایش های آهن نظیر اندازه‌گیری ظرفیت اتصال آهن (TIBC) و آزمایش ژنتیکی هموکروماتوز ارثی نیز ممکن است درخواست داده شود.

زمانی که فرد برخی از علائم بیماری‌های کبدی، التهابی، آرتریت روماتوئید، پرکاری تیروئید و یا برخی از سرطان‌ها را نشان می‌دهد این آزمایش برای کمک به تشخیص این بیماری‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.

عدم مصرف آهن به میزان کافی (از طریق غذا یا مکمل)

ناتوانی بدن در جذب آهن از مواد غذایی مصرفی (در شرایطی مانند بیماری سلیاک)

نیاز بالای بدن به آهن در شرایطی مانند دوران بارداری، کودکی یا از دست دادن خون به حالت مزمن در ابتلا به زخم معده و سرطان روده بزرگ

در مراحل اولیه کمبود آهن، معمولاً علائم جسمی بروز پیدا نمی‌کند و در این هنگام مقدار ذخایر آهن بدن به میزان قابل توجهی تخلیه می‌شود. افرادی که برای مدت طولانی مبتلا به کم خونی هستند، تا قبل از آنکه سطح هموگلوبین آن‌ها به زیر حد طبیعی برسد علائم کم خونی فقر آهن را به ندرت نشان می‌دهند. اما با پیشرفت کمبود آهن، سرانجام علائم ظاهر می‌شوند.

در شرایطی که بدن آهن کافی را دریافت نکند، ابتدا از آهن ذخیره شده در بافت‌ها (یعنی فریتین) استفاده می‌کند و در نتیجه سطح فریتین خون کاهش می‌یابد. در صورتی که کمبود آهن جبران نشود بدن از ذخایر آهن برای تولید گلبول های قرمز استفاده می‌کند. در مراحل اولیه کمبود آهن سطح آهن در خون طبیعی خواهد بود در حالی که سطح آهن ذخیره شده و سطح فریتین شروع به کاهش یافتن می‌کند.

زنان باردار و افرادی که کمبود آهن آن‌ها توسط پزشک تایید شده است لازم است که بطور معمول از مکمل‌های آهن استفاده کنند. زنان جوانی که به دلیل مصرف نامناسب مواد غذایی دچار کم خونی می‌شوند و یا در طی سیکل قائدگی خود خون زیادی از دست می‌دهند، نیز ممکن است به مکمل های آهن نیاز داشته باشند. مصرف مکمل های آهن باید با نظر پزشک صورت گیرد زیرا آهن بیش از حد مجاز باعث اضافه بار مزمن آهن می‌شود. همچنین مصرف بیش از حد قرص آهن به ویژه برای کودکان می‌تواند باعث مسمومیت شود.

در صورت بالا بودن سطح فریتین از محدوده نرمال، مقدار آهن ذخیره شده در بدن بیشتر از مقدار مورد نیاز است. مسمومیت با آهن زمانی اتفاق می‌افتد که مقدار زیادی آهن به طور همزمان یا در مدت زمان کوتاه مصرف شود. این جذب زیاد آهن با گذشت زمان می‌تواند منجر به تجمع تدریجی ترکیبات آهن در اندام‌ها شده و در نهایت ممکن است باعث اختلال در عملکرد و نارسایی آن‌ها شود.

اگر افزایش مقدار آهن به دلیل شرایط موقتی یا مصرف مکمل‌های آهن باشد، پس از برطرف شدن شرایط یا قطع مصرف مکمل‌ها، احتمالاً خود به خود برطرف می‌شود. اما اگر به علت هموکروماتوز یا بیماری‌های مزمن دیگری باشد، نمی‌توان آن را به راحتی درمان کرد و مدیریت دقیق آن باید توسط پزشک انجام شود. در موارد شدید، خون‌گیری از فرد زیر نظر پزشک که به آن فلبوتومی می‌گویند، ممکن است ضروری باشد.

•  هموکروماتوز ارثی
•  پورفیریا، گروهی از اختلالات ناشی از کمبود برخی آنزیم‌ها که بر سیستم عصبی و پوست تاثیر می‌گذارد.
•  آرتریت روماتوئید یا دیگر اختلالات التهابی مزمن دیگر
•  بیماری های کبدی
•  پرکاری تیروئید
• سرطان خون
• لنفوم هوچکین
•  تزریق چندگانه خون
•  مصرف زیاد الکل
•  مصرف بیش از حد مکمل های آهن