آزمایش کشت ادرار - Urine Culture (U/C)
شرایط آزمایش:
بهطور کلی آمادگی خاصی برای آزمایش کشت ادرار لازم نیست، اما بسته به نوع کشت، ممکن است دستورالعملهای خاصی به فرد داده شود. بهعنوان مثال:
- در اغلب موارد اولین ادرار صبحگاهی، نمونه مناسبی برای کشت ادرار است.
- در موارد آزمایش اورژانسی لازم است حداقل یک ساعت قبل از آزمایش، ادراری دفع نشده باشد یا ۱۵-۲۰ دقیقه قبل از جمعآوری نمونه، یک لیوان آب خورده تا حجم ادرار کافی برای دفع ایجاد شود.
- افرادی که از آنتیبیوتیک استفاده میکنند در مورد قطع یا ادامه آن قبل از آزمایش کشت ادرار لازم است حتماً با پزشک خود مشورت کنند زیرا مصرف آنتیبیوتیک ممکن است بر نتایج این آزمایش تاثیر بگذارد.
نکته: قبل از جمعآوری نمونه ادرار برای جلوگیری از آلوده شدن ادرار با میکروبهای سطح پوست، ابتدا باید ناحیه تناسلی با آب و صابون یا پنبه الکی تمیز شود.
- بهترین نمونه جهت آزمایش کشت ادرار بخش میانی اولین ادرار صبحگاهی است.
- ممکن است نمونه ادرار از طریق سوند ادرار (کاتتر ادراری) جمعآوری شود.
- در موارد معدودی نیز با استفاده از سوزن نمونه ادرار به طور مستقیم از مثانه جمعآوری میشود.
- در نوزادان، ممکن است یک کیسه به ناحیه تناسلی متصل و ادرار تولید شده در آن جمعآوری شود.
نکات جانبی:
آزمایش کشت ادرار، همراه با نتایج حاصل از آنالیز ادرار، برای تشخیص عفونتهای مجاری ادراری (Urinary tract infection, UTI)، مثانه (Cystitis)، کلیه (Nephritis) و پروستات (Prostatit) و شناسایی باکتریها یا قارچهای ایجادکننده عفونت انجام میشود. در مواردی که کشت ادرار مثبت شود، ممکن است آزمایش حساسیت آنتیبیوتیکی (آنتیبیوگرام) نیز مورد بررسی قرار گیرد تا مشخص شود کدام آنتیبیوتیکها از رشد میکروب عامل عفونت جلوگیری میکنند. نتایج آنتیبیوگرام به پزشک کمک میکند تا تشخیص دهد که کدام داروها در درمان عفونت دستگاه ادراری موثرتر هستند.
از کشت ادرار برای غربالگری باکتریوری (Bacteriuria) بدون علامت در زنان باردار استفاده میشود، بیماری که در آن مقدار قابل توجهی باکتری در ادرار است اما علائمی ایجاد نمیکند. حدود ۲ تا ۱۰ درصد از زنان باردار مبتلا به این بیماری هستند که میتواند منجر به عفونت جدی کلیه و همچنین افزایش خطر زایمان زودرس و وزن کم نوزاد در هنگام تولد شود.
آزمایش کشت ادرار در زمانی که فرد نشانههای عفونت مجاری ادراری (UTI) را نشان میدهد یا بر اساس نتایج آزمایش آنالیز ادرار به نظر میرسد دچار UTI است، درخواست میشود.
برخی از علائم عفونت ادراری شامل موارد زیر است:
- تکرر شدید ادرار، حتی زمانی که تازه مثانه خالی شده است .
- درد یا احساس سوزش هنگام دفع ادرار
- ادرار کدر و بد بو
- درد پایین کمر
- احساس فشار در پایین شکم
- مشاهده مقدار کمی خون در ادرار
در مواردی که عفونت دستگاه ادراری شدیدتر است یا به کلیهها سرایت کرده باشد، علائم شدیدتری مشاهده میشود، همچون:
- درد پهلو
- تب شدید
- لرز
- حالت تهوع
- استفراغ
عوامل بسیار متنوعی وجود دارد که فرد را مستعد ابتلا به عفونت ادراری میکند، ازجمله:
- عفونت ادراری به دلیل تفاوت در دستگاه تناسلی و دستگاه ادراری زنان، در دختران و زنان بیشتر از پسران و مردان است.
- برخی از نوزادان و کودکان خردسال دارای ناهنجاریهای مادرزادی دستگاه ادراری هستند که خطر ابتلا به عفونت ادراری را افزایش میدهد.
- در بزرگسالان، مقاربت جنسی، دیابت، بارداری، عملکرد ضعیف مثانه، سنگ کلیه و تومورها از عواملی هستند که خطر عفونت ادراری را افزایش میدهند.
- در بیمارستان، خانه سالمندان یا بیماران بستری در منزل، سوندهای ادراری از عوامل اصلی خطر ابتلا به عفونت ادراری هستند.